इलाम सन्दकपुरमा हिन्दू–बौद्ध एकता झल्काउने ‘नाग टाँस्ने’ अनौठो परम्परा

समाज

गृहपृष्ठ
समाज

इलाम सन्दकपुरमा हिन्दू–बौद्ध एकता झल्काउने नाग इलाम सन्दकपुरमा हिन्दू–बौद्ध एकता झल्काउने ‘नाग टाँस्ने’ अनौठो परम्परा ‘नाग टाँस्ने’ अनौठो परम्परा

नेपालकभर मंगलबार, साउन १४, २०८२

इलाम, साउन १३ — नागपञ्चमीको अवसरमा इलामको सन्दकपुर गाउँपालिका–५ जाँउबारीमा हिन्दू र बौद्ध समुदायको सहभागितामा 'नाग टाँस्ने' विशेष अनुष्ठान सम्पन्न गरिएको छ।

यस परम्पराले धार्मिक सहिष्णुता र सांस्कृतिक एकता झल्काउने अद्भुत उदाहरण प्रस्तुत गर्दै आएको छ। सन्दकपुर क्षेत्रका हिन्दू र बौद्ध समुदायले सयुक्तरूपमा नागको पूजा गर्दै, नागपञ्चमीको अघिल्लो दिन विधिपूर्वक पूजाआजा गर्छन् भने पञ्चमीको दिन घरको मूल ढोकामा नागको चित्र वा मूर्ति टाँस्ने चलन रहेको छ।

स्थानीय बासिन्दा निमा लामा भन्छन्, “हामीले बाल्यकालदेखि देख्दै आएका छौँ — नागपञ्चमी हिन्दूहरूको पर्व हो भनेर चिनिए पनि यहाँ हामी बौद्ध समुदायले पनि उत्तिकै श्रद्धाका साथ मनाउने गर्छौँ। नाग प्रकृतिको रक्षक हो भन्ने विश्वास हाम्रो धर्ममा पनि पाइन्छ।”

परम्परा अनुसार, नाग टाँस्दा घरमा सर्प, बिच्छी, आगलागी वा प्राकृतिक विपत्तिबाट रक्षा हुने विश्वास गरिन्छ। यस अवसरमा स्थानीयहरू बिहानै स्नान गरी नाग पूजा गर्छन् र दूध, फलफूल तथा अक्षता चढाउँछन्।

सन्दकपुरको यो परम्परा नेपालको अन्य नागपञ्चमी मनाइने स्थानहरूभन्दा फरक छ, जहाँ बौद्ध समुदायको पनि सक्रिय सहभागिता देखिन्छ। स्थानीय जानकार लक्ष्मण निरौलाका अनुसार, "यो परम्परा हिन्दू–बौद्ध सांस्कृतिक सहकार्यको सुन्दर मिसाल हो। यहाँ कुनै धार्मिक विभाजन छैन, सबै एकै ठाउँमा पूजामा सहभागी हुन्छन्।"

हालसालै पर्यटकको आकर्षण बन्दै गएको सन्दकपुर यो सांस्कृतिक सम्पदाका कारण झनै चर्चामा आएको छ। धार्मिक आस्थाको संरक्षण गर्दै, नयाँ पुस्तालाई आफ्नो परम्परा चिनाउने उद्देश्यले स्थानीय विद्यालय र युवा क्लबहरूले पनि नागपञ्चमीको विशेष कार्यक्रम आयोजना गरेका थिए।

धार्मिक आस्था, सांस्कृतिक सौहार्द र समुदायबीचको समन्वय झल्काउने यो ‘नाग टाँस्ने’ परम्परा अब सन्दकपुरको मात्र होइन, नेपालकै सांस्कृतिक विविधताको पहिचान बन्दै गएको छ।