मार्फा, मुस्ताङ – साउन , २०८२-मुस्ताङ जिल्लाको घरपझोङ गाउँपालिका–२ अन्तर्गत पर्ने ऐतिहासिक मार्फा गाउँ र वरपरका क्षेत्रहरू हाल पर्यटकीय गतिविधि, पूर्वाधार विस्तार तथा जलवायु संकटका कारण चर्चा केन्द्रमा छन्।
पर्यटक आगमनमा उल्लेखनीय वृद्धि
हालै सार्वजनिक भएको तथ्यांक अनुसार, मुस्ताङमा यो वर्ष ४ लाख २७ हजारभन्दा बढी पर्यटकले भ्रमण गरेका छन्, जसमा ७५ प्रतिशतभन्दा बढी घरेलु पर्यटक रहेका छन्। सडक सञ्जालको विकासले जोमसोम–मार्फा खण्डलाई सहज बनाउँदा पर्यटन वृद्धिमा ठुलो योगदान पुगेको छ।
“सडक राम्रो भएपछि यहाँ पर्यटकको लहर नै छ,” — स्थानीय व्यवसायी, मार्फा
मार्फा – स्याउ, संस्कृति र शान्तिको समागम
‘एप्पल भ्याली’ को रूपमा परिचित मार्फा गाउँ उच्च गुणस्तरको स्याउ उत्पादन तथा पारम्परिक ठकाली संस्कृति र गुम्बाहरूका लागि प्रसिद्ध छ। यहाँको मार्फा ब्रान्डी, एप्पल जाम र सुकुटी जस्ता उत्पादनहरू विदेशी पर्यटकबीच लोकप्रिय छन्।
पूर्वाधार विकासले बढायो सम्भावना
गाउँपालिकाले स्टोन स्टेप्स निर्माण, सडक बत्ती जडान र सूचना केन्द्र स्थापनासहितका परियोजनामा लगानी बढाएको छ। करीब ३ करोड रुपैयाँभन्दा बढीको खर्चमा स्थानीय पर्यटन पूर्वाधारहरू बलियो बनाइँदैछ।
🌨️ जलवायु परिवर्तनको प्रभाव चिन्ताजनक
मार्फा र आसपासका क्षेत्रमा तीन वर्षदेखि हिउँ नपरेको स्थानीयहरूले बताएका छन्। यसले स्याउ उत्पादन घटाउनुका साथै कीराको प्रकोप, चरनक्षेत्रको अभाव र पशुपालनमा समस्या निम्त्याएको छ।
“हिउँ नै नपरेपछि बोटमा रोग लाग्छ, फलै हुँदैन,” — रामकृष्ण थकाली, किसान
अन्तर्राष्ट्रिय गन्तव्य बन्दै मार्फा
शिन्टा मनी मुस्ताङजस्ता लक्जरी रिसोर्टहरूको आगमनपछि मार्फा अब केवल ट्रेकिङ गन्तव्य नभई उच्च श्रेणीको विश्रामस्थल बन्दै गएको छ। CNN Travel तथा Condé Nast Traveller जस्ता अन्तर्राष्ट्रिय मिडियाहरूले Mustang लाई विश्वकै ‘Must Visit’ गन्तव्यमा सूचीकृत गरेका छन्।
मुख्य बुँदाहरूमा –
विषय |
विवरण |
पर्यटक संख्या |
४२७,०००+ (२०७९/८० मा) |
प्रमुख उत्पादन |
स्याउ, ब्रान्डी, जाम |
मुख्य समस्या |
हिउँको अभाव, उत्पादन घट |
पूर्वाधार लगानी |
रु ३ करोड+ (स्टेप्स, बत्ती, सूचना केन्द्र) |
अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता |
CNN Travel, Times UK, CNTraveller |
निष्कर्ष
पर्यटन, पूर्वाधार र प्राकृतिक सौन्दर्यले मुस्ताङको मार्फा अब नयाँ उचाइमा पुगेको छ। तर, जलवायु परिवर्तनको असरलाई सम्बोधन नगरेमा यो उत्साह दीर्घकालीन नहुन सक्छ।

