विराटनगर — कोशी प्रदेशमा हाल ३४.७ प्रतिशत जनताले मात्र सुरक्षित खानेपानी पाउने अवस्था रहेको छ। खानेपानी, सिँचाइ तथा ऊर्जा मन्त्रालयले आइतबार विराटनगरमा पत्रकार सम्मेलन गरी १,५९१ आयोजना मार्फत सुरक्षित खानेपानीको पहुँच विस्तार गरिएको जानकारी दिएको हो।
मन्त्रालयका अनुसार आधारभूत खानेपानीमा ९३.१ प्रतिशत र आधारभूत सरसफाइमा ९८ प्रतिशत जनसङ्ख्याको पहुँच पुगेको छ। २०७५ सालअघि यी आँकडा क्रमशः ९०, १५ र ६२ प्रतिशत मात्र थिए।
सिँचाइ सुविधा: तीन लाख १८ हजार हेक्टरमा व्यवस्था
प्रदेशभर १,५४९ सिँचाइ आयोजना सञ्चालनमा छन्। मन्त्रालयका सचिव प्रदीप वान्तवाका अनुसार कुल पाँच लाख ९४ हजार हेक्टर सिँचाइयोग्य जमिनमध्ये हालसम्म तीन लाख १८ हजार ७३५ हेक्टरमा वर्षभरि सिँचाइ सुविधा पुगेको छ।
२०७५ देखि हालसम्म १७ हजार हेक्टरभन्दा बढी जमिनमा सिँचाइ सुविधा थपिएको छ। सिँचाइका लागि १०१ डिप ट्युबवेल, २७९ पावर ड्रिल ट्युबवेल, ८११ स्यालो ट्युबवेल जडान भइसकेको छ।
ऊर्जा उत्पादन: २८ हजार मेगावाट क्षमतामध्ये ६५३ मेगावाट मात्रै उत्पादन
प्रदेशको विद्युत् उत्पादन क्षमता २८ हजार मेगावाट भए पनि हाल ६५३ मेगावाट मात्र उत्पादन भइरहेको सचिव वान्तवाले बताए। हाल विद्युत् पहुँच ९५.५३ प्रतिशत परिवारसम्म पुगेको छ।
प्रदेश सरकारले निजी साझेदारीमा जलविद्युत् आयोजना अगाडि बढाएको छ। धनकुटालाई राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जोड्ने काम अन्तिम चरणमा पुगेको छ भने लक्ष्मी खोला लघु जलविद्युत् आयोजना सञ्चालनमा आएको मन्त्रालयले जनाएको छ। वैकल्पिक ऊर्जा स्रोतमा ९.१३ मेगावाट लघु जलविद्युत् र १९.३ मेगावाट सौर्य ऊर्जा उत्पादन भइरहेको छ।
सौर्य कार्यक्रम: १२५ विपन्न घरमा बत्ती
राष्ट्रिय प्रसारण लाइन नपुगेका तेह्रथुम र ताप्लेजुङका १२५ विपन्न घरधुरीमा सौर्य बत्ती जडान गरिएको छ।
नदी नियन्त्रण र तटबन्ध निर्माण
२०७५ सालअघिसम्म १६८ किलोमिटर मात्र तटबन्ध बनेकोमा अहिलेसम्म कुल ४८२ किलोमिटर तटबन्ध निर्माण भइसकेको मन्त्रालयले जनाएको छ। यसबाट ४,३९२ हेक्टर जमिन नदी कटानबाट जोगिएको छ। हालसम्म १५३ स्थानमा पहिरो नियन्त्रणको काम सम्पन्न गरिएको छ।
बजेट खर्च र बेरुजु विवरण
मन्त्रालयले चालुतर्फ ५४ करोड १० लाख बजेटमध्ये ७२.०७ प्रतिशत खर्च गरेको छ। पुँजीगततर्फ ३ अर्ब ८६ करोडमध्ये ९४.७ प्रतिशत अर्थात् ३ अर्ब ६५ करोड खर्च गरिएको छ। हाल मन्त्रालयमा १ अर्ब २६ करोड १० लाख बराबरको बेरुजु रहेको जानकारी पनि पत्रकार सम्मेलनमा दिइएको छ।
मन्त्रीको प्रतिबद्धता
खानेपानी, सिँचाइ तथा ऊर्जामन्त्री एकराज कार्कीले उपलब्ध स्रोतसाधनको अधिकतम उपयोग गर्दै जनताको जीवनस्तर सुधार्न सरकार प्रतिबद्ध रहेको बताएका छन्। उनले पछिल्लो समय शुद्ध खानेपानी, सिँचाइ, विद्युतीकरण र नदी नियन्त्रणमा उल्लेखनीय सुधार भएको दाबी गरे।
