काठ्माडाैं । दिक्तेल रूपाकोट मझुवागढी नगरपालिकाका मेयर तीर्थराज भट्टराईले सरकारसँग ११ बुँदे सहमति भएपछि आफ्नो आमरण अनसन तोडेका छन्। जलवायू परिवर्तनको असर न्यूनीकरण तथा बाँस सम्बन्धी मागहरू राखेर अनसन बसेका मेयर भट्टराईले नेपाल सरकारका वन तथा वातावरण मन्त्रालय र शहरी विकास मन्त्रालयसँग भएको वार्ता र सहमतिपछि अनसन स्थगन गरेका हुन्।
सहमति पत्रमा वन तथा वातावरण मन्त्रालय, शहरी विकास मन्त्रालय, दिनेश कुमार घिमिरे (वार्ता टोलीका प्रमुख), र अन्य सरकारी अधिकारीहरूले हस्ताक्षर गरेका छन्। सहमतिमा विशेष गरी जलवायू परिवर्तनका असर कम गर्ने, बाँसको दिगो प्रयोग बढाउने, र स्थानीय स्तरमा बाँसका उत्पादनलाई प्रवर्द्धन गर्ने विषयहरू समेटिएका छन्।
प्रमुख बुँदाहरू:
* बाँसको प्रवर्द्धन र प्रयोग:
* शहरी विकास मन्त्रालयले ‘डिजाइन ब्याम्बू स्ट्रक्चर’ सम्बन्धी राष्ट्रिय निर्देशिका (National Guideline for Design Bamboo Structure) मा संशोधन गरी बाँसको प्रयोगलाई बढावा दिनेछ।
* वन तथा वातावरण मन्त्रालयले ‘National Bamboo Mission’ संचालन गर्ने र यसका लागि आवश्यक बजेट विनियोजन गर्नेछ।
* खोटाङमा ‘खोटाङलाई बाँसको राजधानी’ बनाउने गरी विशेष विकास कार्यक्रम संचालन गरिनेछ।
* जलवायु परिवर्तन:
* जलवायु परिवर्तनका असर कम गर्न र हरियो ग्यास उत्सर्जन न्यूनीकरणका लागि राष्ट्रिय र स्थानीयस्तरका नीति, योजना र कार्यक्रमहरू तर्जुमा गरी प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्ने।
* विकास आयोजना:
* वातावरणमा असर पर्ने कुनै पनि भौतिक संरचना निर्माण वा विकास आयोजना अघि वातावरण प्रभाव मूल्यांकन (EIA) गरिनेछ।
* वातावरणीय क्षतिपूर्ति र अनुगमनका लागि स्थानीय सरकार र वातावरण विभागबीच समन्वय कायम गरिनेछ।
* बाँसका उद्योग र रोजगारी:
* बाँस लगायतका स्थानीय स्रोत, सामग्री र संस्कृतिको प्रयोग गरी रोजगारी सृजना गर्ने र आर्थिक अवस्था सुधार गर्ने।
* अन्य मागहरू:
* प्लास्टिकजन्य फोहरलाई निरुत्साहित गर्न ‘प्रदूषणकर्ताले तिर्छन्’ (Polluters Pay) को सिद्धान्त लागु गर्ने।
* जलवायू न्यायका लागि नेपालको आवाजलाई अन्तर्राष्ट्रिय फोरमहरूमा पुर्याउने।
* सुखेको काठ र ढलापडा काठलाई सहज प्रयोगको व्यवस्था मिलाउने।



मेयर भट्टराईको यो अनसनले स्थानीय माग र राष्ट्रिय नीतिबीचको समन्वयमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ। अनसन तोड्ने क्रममा उनले सबैको सहयोग र समर्थनका लागि आभार व्यक्त गरे। यस सहमतिले दिक्तेल रूपाकोट मझुवागढीको विकासमा नयाँ आयाम थपिने विश्वास लिइएको छ।