दाङ, साउन २८ – दाङको घोराही उपमहानगरपालिका–५ स्थित चुरे पर्वतको काखमा, पवित्र सरयू गङ्गाको उद्गमस्थल मानीने बबई नदीको किनारमा फैलिएको पाण्डवेश्वर महादेव धाम धार्मिक, सांस्कृतिक तथा प्राकृतिक दृष्टिले अत्यन्तै महत्वपूर्ण स्थलका रूपमा चिनिँदै गएको छ।
झन्डै ३२ हेक्टर क्षेत्रफलमा फैलिएको यो धार्मिक स्थल धारपानी नामले पनि प्रसिद्ध छ। पौराणिक मान्यताअनुसार महाभारतकालीन पात्र पाण्डवहरूले आफ्नो वनवासको समयमा यहाँ तपस्या गरेका थिए भन्ने जनविश्वास रहेको छ। यही सन्दर्भमा आधारित रही ‘पाण्डवेश्वर’ नाम रहन गएको हो।
स्थानीय बासिन्दा र साधु–सन्तहरूको पहलमा संरक्षण हुँदै आएको यस स्थलमा प्रत्येक वर्ष विशेष गरी श्रावण महिनामा भक्तजनहरूको उल्लेखनीय भीड लाग्ने गरेको छ। Mondays (सोमबार) मा विशेष पूजा–अर्चना, रुद्री, अभिषेक जस्ता धार्मिक अनुष्ठानहरू सञ्चालन गरिन्छ।
प्राकृतिक सौन्दर्य र सांस्कृतिक समन्वय
बबई नदीको चिसो पानी, हरियालीले ढाकिएको चुरे क्षेत्र, र पुराना पत्थरको संरचनाले यहाँलाई अध्यात्मिक शान्तिका साथसाथै पर्यटकीय आकर्षणको केन्द्र पनि बनाएको छ। यहाँको वातावरण ध्यान, साधना र अध्यात्मिक खोजका लागि उपयुक्त मानिन्छ।
धारपानी क्षेत्रका पुजारी लक्ष्मण गिरीका अनुसार, “यो स्थल केवल आस्थाको केन्द्र होइन, चुरे संरक्षण र स्थानीय पहिचानको प्रतीक पनि हो। राज्यले यसको संरक्षणमा ध्यान दिएमा राष्ट्रिय स्तरको धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य बन्न सक्छ।”
अवस्था सुधार र प्रवर्द्धनको खाँचो
हाल पाण्डवेश्वर महादेव धामको पहुँच मार्ग सुधार र पूर्वाधार विकासमा स्थानीय सरकारको केही प्रयास देखिए तापनि अझै पर्याप्त लगानी, संरचना र प्रचारको अभाव रहेको छ। सौर्य बत्ती, पक्की बाटो, सार्वजनिक शौचालय र विश्राम गृह निर्माण आवश्यक रहेको स्थानीयहरूको भनाइ छ।
घोराही उपमहानगरपालिका–५ का वडाध्यक्षका अनुसार, “यो स्थललाई धार्मिक पर्यटकको आकर्षणको केन्द्र बनाउने उद्देश्यले विस्तृत योजना बनाइएको छ। संघ र प्रदेश सरकारसँग समन्वय गरेर पूर्वाधार विस्तारको काम अगाडि बढाइनेछ।”