युक्रेनमा जारी रुसको आक्रमण रोक्न दबाब बढिरहेका बेला अमेरिकी पूर्वराष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लोडिमिर जेलेन्स्कीलाई स्थायी शान्ति सम्झौतामा सहमत हुन आग्रह गर्ने तयारी गरेका छन्। जेलेन्स्की भने रुसको कठोर अडानका कारण यस्ता प्रयास जटिल बन्दै गएको बताउँदै छन्।
जेलेन्स्कीले एक्समा जारी वक्तव्यमा भनेका छन्, “हामीले देखिरहेका छौँ, रुसले पटक–पटक गरिएको युद्धविरामको आह्वानलाई अस्वीकार गर्दै आएको छ र कतिबेला हत्या रोक्छ भन्ने अझै निर्णय गरेको छैन। यसले स्थिति जटिल बनाएको छ।”
सोमबार जेलेन्स्की वासिङ्टन डीसी भ्रमणमा जाँदै छन्। सो क्रममा ट्रम्पसँगको भेट तय भएको छ। ट्रम्पले हालै राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनसँगको शिखर बैठकपछि ‘स्थायी शान्ति सम्झौता’ नै युद्ध अन्त्यको सर्वोत्तम उपाय भएको दाबी गर्दै आएका छन्।
ट्रम्पले ट्रुथ सोसलमा लेखेका छन्, “युद्धविरामहरू प्रायः नटिक्ने हुन्छन्। स्थायी सम्झौता नै रुस–युक्रेन युद्ध अन्त्यको एकमात्र व्यवहारिक बाटो हो।”
शिखर बैठकपछि ट्रम्पसँग फोनमा कुरा गर्दै जेलेन्स्कीले भनेका थिए, “साँचो, दिगो शान्ति” आवश्यक छ, तर त्यसका लागि “विश्वसनीय सुरक्षा ग्यारेन्टी” र “रुसी कब्जाबाट अपहरण गरिएका बालबालिकाको फिर्ती” अनिवार्य शर्त हुनुपर्ने बताए।
ट्रम्पले अघिल्ला अभिव्यक्तिमा ‘छिटो युद्धविराम’ चाहेको बताउँदै आएका थिए, तर पछिल्लो धारणा परिवर्तनसँगै उनले भू-राजनीतिक सम्झौताको पक्षमा खुलेर बोलेका छन्।
पुटिनको प्रस्ताव र डोनबास विवाद
रिपोर्टहरू अनुसार, पुटिनले ट्रम्पसँगको छलफलमा युक्रेनले डोनेट्स्क क्षेत्रबाट फिर्ता हुनुपर्ने सर्त राखेका छन्, बदलामा रुसले जापोरिज्जिया र खेरसोनमा अग्रपंक्ति स्थिर पार्ने आश्वासन दिएको छ।
तर, जेलेन्स्कीले केही दिनअघि मात्र डोनबास (लुहान्स्क र डोनेट्स्क) त्याग्न अस्वीकार गर्दै, “त्यो निर्णयले रुसलाई फेरि आक्रमण गर्ने बाटो खोल्ने” बताएका थिए।
रुसले २०१४ मा क्राइमिया कब्जा गरेको थियो। त्यसपछि २०२२ मा पूर्ण आक्रमण सुरु गर्दै हाल लुहान्स्क र डोनेट्स्कको धेरै भाग नियन्त्रणमा लिएको छ।
ट्रम्पले यसअघि ‘केही भूभाग साटासाट’ सहितको सम्झौता हुनसक्ने संकेत दिएका थिए। शिखर बैठकपछि उनले सो प्रस्ताव जेलेन्स्कीलाई पनि सुनाएको बताइन्छ।
युरोपेली चिन्ता
सीबीएसका अनुसार, युरोपेली कूटनीतिज्ञहरू ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई पुटिनसँग छलफल गरेका सर्तहरूमा सहमत हुन दबाब दिन सक्ने भन्दै चिन्तित छन्। ट्रम्पले युरोपेली नेताहरूसँगको फोन वार्तामा “पुटिनले केही सम्झौता गर्ने” बताएका भए पनि त्यसबारे विस्तृत जानकारी दिएका छैनन्।
फक्स न्युजसँगको अन्तर्वार्तामा जब ट्रम्पसँग जेलेन्स्कीलाई दिने सल्लाहबारे सोधियो, उनले छोटो तर विवादास्पद उत्तर दिए: “सम्झौता गर। रुस ठुलो शक्ति हो, उनीहरू होइनन्।”
यसबाट स्पष्ट हुन्छ, ट्रम्पको धारणा युक्रेनलाई थप दबाबमा पार्ने दिशामा छ, जुन युरोप र कीभ दुबैतर्फबाट चासोको विषय बनेको छ।
