काठमाडौं, भदौ २७ – आन्दोलनको आगोले सिंहदरबार जब दन्कियो, देशको ऐतिहासिक प्रशासनिक केन्द्र जलिरहँदा केही कर्मचारी भने निस्फिक्री बनेर संसद सचिवालयका महत्वपूर्ण कागजातहरू जोगाउन डटिरहेका थिए। नासु रामप्रसाद सापकोटा, सहसचिव इन्द्रविलास पौडेल र कार्यालय सहयोगी दशरथ भट्टको साहसिक प्रयासले संसद सचिवालयलाई ठूलो क्षति हुनबाट जोगायो।
सिंहदरबारभित्रको संघीय संसद् सचिवालयको २ नम्बर भवनमा रहेको राष्ट्रिय सभाको विधेयक शाखा, संसद् पुस्तकालय, विभिन्न संसदीय समितिका कार्यालय, र सांसदहरूको कार्यकक्षसहित अत्यन्त महत्वपूर्ण दस्तावेजहरू सुरक्षित राखिएको थियो। प्रदर्शनकारी सिंहदरबार प्रवेश गरेपछि यो संरचना पनि लक्षित हुनसक्थ्यो। तर ती तीन व्यक्तिको अतुलनीय प्रयासले यिनलाई सुरक्षित राख्न सम्भव भयो।
रामप्रसाद सापकोटाको तत्काल निर्णय
नासु सापकोटा घट्टेकुलोस्थित डेरामा थिए, जब संसद भवनमा आगलागी भएको खबर आयो। उनले सिंहदरबार जोगाउन सकिन्छ भन्ने सोचेर साढे १ बजे नै अफिसतर्फ हिँडे। हात जोडेर प्रदर्शनकारीलाई सम्झाउने उनको प्रयासले संसद सचिवालयमा ठूलो क्षति हुन पाएन।
‘आफ्नो काम गर्ने अफिस जलेको हेरिरहन सकिनँ,’ सापकोटा सम्झन्छन्।
इन्द्रविलास पौडेल: जिम्मेवारीको कठोर अभ्यास
महिला तथा सामाजिक मामिला समितिका सचिव पौडेल नियमित अफिस गएका थिए। तोडफोड सुरु भएपछि उनले प्रदर्शनकारीलाई ‘सार्वजनिक सम्पत्तिमा क्षति नगरौं’ भनी सम्झाउने प्रयास गरे। आफैंलाई पनि खतरा हुने जोखिम हुँदाहुँदै उनी आफ्नो स्थान छोडेनन्।
उनले प्रदर्शनकारीहरूसँग संवाद गर्दै भने, ‘म गाउँमा बाख्रा चराएर हुर्किएको मान्छे, तपाईंहरूजस्तै हुँ।’ यो आत्मीयताले केही हदसम्म असर गर्यो र २ नम्बर भवनमा आगजनी हुन पाएन।
दशरथ भट्टको रातको वीरता
सबैभन्दा जोखिममा थिए – पाले दशरथ भट्ट। उनी संसद सचिवालयको १ नम्बर भवनमा एक्लै थिए। जब प्रदर्शनकारी सिंहदरबार भित्र छिरे, उनी अन्डरग्राउन्डमा लुके। साँझ सात बजेतिर परिस्थिति केही सामान्य भएपछि उनी बाहिर निस्किए। भवनको एक छेउमा लागेको आगो उनले ट्वाइलेटको पानी बाल्टिनमा बोक्दै निभाए।
‘यो मेरो जिम्मेवारीमा रहेको भवन हो, केही गर्न सकिन्छ भन्ने लाग्यो, त्यसैले निभाएँ,’ उनी भन्छन्।
भट्टको प्रयासले भवनमा फैलन सक्ने ठूलो आगलागी रोकियो। त्यो भवनसँग जोडिएको काठघरमा संसद् सचिवालयका उच्च अधिकारीहरूको कार्यकक्ष छ। यदि आगो फैलिएको भए ठूलो क्षति निश्चिन्त थियो।
संसद सचिवालयको प्रतिक्रिया
संसद सचिवालयले तीनै जनाको प्रयासको खुलेर प्रशंसा गरेको छ। कर्मचारीहरूको ह्वाट्सएप ग्रुपमा लेखिएको छ, ‘उनीहरूले लाखौंको सम्पत्ति बचाए। सचिवालय सञ्चालन भएपछि उनीहरूलाई उचित पुरस्कार दिइयोस्।’
सवारी शाखा प्रमुख प्रदीप नेपाल भन्छन्, ‘दशरथको एक्लो प्रयासले धेरै ठूलो क्षति हुनबाट संसद सचिवालय जोगियो।’