काठमाडौं, भदौ ३० —
जेनजी आन्दोलनको क्रममा भएको आगजनीले खण्डहरमा परिणत भएको सिंहदरबार, राष्ट्रको अस्मिता र प्रशासनिक इतिहासको जिउँदो प्रतीक हो। चन्द्र सूर्य अङ्कित राष्ट्रिय झण्डा अझै शिरमा फहराइरहेको छ — संकटको घडीमा पनि सिंहदरबारले आशा र विश्वासको सन्देश दिइरहेको छ।
शनिबार रातिको भीषण आगलागीपछि आइतबार बिहानदेखि सिंहदरबारभित्रको वातावरण चिसो धुवाँ र पीडाले भरिएको देखियो। त्रिभुवन विश्वविद्यालयका प्राध्यापक केशव बस्याल त्यही दृश्य नियाल्दै भावुक देखिए। उनले भने, “यो दृश्य हेरिनसक्नु छ, तर आशा र आत्मबल हामीसँग छ। पक्कै फेरि सिंहदरबार उठ्नेछ।”
मौनता र पीडा बोकेको सिंहदरबार
मन सिंहदरबारसँगै जलेजस्तो भयो। “भवनको तस्बिर खिच्दा मन बिझ्यो। यो दृश्य शब्दमा अटाउँदैन।”
धेरैले सार्वजनिक सम्पत्तिमाथि यसरी आक्रमण नहोस् भन्ने भावना व्यक्त गरे।
दिउँसोसम्म सिंहदरबार अवलोकन गर्न आएका नागरिक, कर्मचारी, विद्यार्थी र सञ्चारकर्मीहरू मौनतामा डुबेका देखिन्थे। मोबाइल र क्यामेराबाट जलेको सिंहदरबारका दृश्य कैद भइरहेका थिए—तर अनुहारमा शोक र स्तब्धता स्पष्ट देखिन्थ्यो।
इतिहासको पुनर्निर्माणको आशा
सिंहदरबार पुनःनिर्माण गरिएपछि देखिएको भव्यता सम्झिँदै धेरै सुन्दर बनेको थियो। अहिले खण्डहर देख्दा हृदय भारी भयो।”
“सिंहदरबार नेपालको वैभवशाली प्रशासनिक इतिहासको प्रमाण हो। यो एकपटक फेरि उठ्नेछ भन्नेमा म विश्वस्त छु।”
घटनाले नेपालीको भावनामा गहिरो चोट पुर्याएको बताएका छन्।
राणाकालीन वैभव र पुनर्निर्माणको चुनौती
राणा प्रधानमन्त्री चन्द्र शमशेरले इस्वी सन् १९०३ मा निर्माण गरेको सिंहदरबार एक समय एसियाकै सबैभन्दा ठूलो दरबार मानिन्थ्यो। १,७०० कोठासहित बनेको यो भवन युरोपेली शैलीमा सजिएको थियो। बत्ती, झ्याल, चित्रकलादेखि शृङ्गारका सामग्री युरोपबाट आयात गरिएका थिए।
-
२००७ सालमा राणा शासनको अन्त्यपछि सिंहदरबार नेपाल सरकारको प्रशासनिक केन्द्र बन्यो।
-
२०३० सालमा पनि आगलागी भएर पछाडिको भाग जलेको थियो।
-
पछिल्लो पुनःनिर्माणले फेरि भव्यता फर्काएको थियो — जुन अब फेरि खण्डहरमा परिणत भएको छ।
नियमित कार्यमा फर्किँदै मन्त्रालयहरू
आइतबारदेखि सिंहदरबारभित्रका विभिन्न मन्त्रालय र निकायका कर्मचारीहरू कार्यालय फर्किएको समाचार आएको छ।
आगजनी र तोडफोडबाट प्रभावित मन्त्रालयहरूमा पनि सामान्य प्रशासनिक कामकाज सुरु गरिएको छ।
निष्कर्ष
सिंहदरबार केवल भवन होइन — यो नेपालको राजनीतिक, प्रशासनिक र ऐतिहासिक आत्मा हो। आगलागीले भौतिक संरचना जलाएको हुनसक्छ, तर नेपालीको आशा, आत्मबल र राष्ट्रिय एकता अझै जिउँदो छ।
फेरि पनि उभिनेछ सिंहदरबार। त्यसलाई हेरेर भविष्यमा हरेक नेपालीले आफ्नो इतिहास, आफ्नो संघर्ष र आफ्नो समृद्धिको कथा भन्न सक्नेछन्।
-1757332050.webp)
-1757326850.webp)
