काठमाडौं, साउन – शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री रघुजी पन्तले राजधानी काठमाडौंका अधिकांश युवाहरूले परम्परागत जागिरभन्दा बाहिर गएर प्रविधिको प्रयोगद्वारा घरमै बसेर उच्च आम्दानी गरिरहेको दाबी गरेका छन्। उनका अनुसार, हाल काठमाडौंमा बसोबास गर्ने करिब ८० प्रतिशत युवाहरू जागिर नखाई घरमै बसेर मासिक दुई लाख रुपैयाँभन्दा बढी कमाइरहेका छन्।
शनिबार काठमाडौं महानगरपालिका–१५ द्वारा आयोजित एसईई सम्मान तथा शुभकामना कार्यक्रममा मन्त्री पन्तले भने, "विदेशी कम्पनीहरूसँग अनलाइनमार्फत काम गर्ने प्रणालीले नेपालमा वार्षिक १ खर्ब रुपैयाँभन्दा बढी आम्दानी भइरहेको छ। यो क्रम अझै तीव्र गतिमा बढिरहेको छ।"
उनले उदाहरणस्वरूप 'फ्रीलान्सिङ', 'रिमोट वर्क', 'आईटी सेवा', 'ग्राफिक्स डिजाइन', 'कन्टेन्ट क्रिएसन', 'डिजिटल मार्केटिङ' लगायतका क्षेत्रहरू उल्लेख गर्दै भने, “यी क्षेत्रमा काम गर्नेहरूले जागिरको विकल्प खोज्नु परेको छैन। यस्ता सीपमा दक्ष भए वार्षिक ८ लाखभन्दा बढी कमाउन सकिन्छ।”
‘डाक्टर वा इन्जिनियर बन्नैपर्छ’ भन्ने सोच अब पुरानो
पन्तले अहिलेको पुस्ताले पारम्परिक पेशा पछ्याउनु नपर्ने बताउँदै अभिभावकहरूलाई सन्तानको रुचि र क्षमतालाई आधार बनाएर मार्गदर्शन दिन सुझाव दिए। "अब हामीले सोच्नुपर्छ, डाक्टर वा इन्जिनियर बन्नैपर्छ भन्ने पुरानो सोचबाट बाहिर निस्केर, नयाँ प्रविधि र रोजगारीको सम्भावनालाई चिन्नुपर्छ," उनले भने।
उनले सरकार प्रविधिमैत्री शिक्षा प्रणाली, उद्यमशीलता प्रवर्द्धन, र युवाहरूको स्वरोजगार क्षमतामा केन्द्रित हुने नीति कार्यान्वयन गर्नतर्फ अघि बढिरहेको जानकारी पनि दिए।
के साँच्चै ८०% युवा घरमै बसेर मासिक २ लाख कमाउँछन्?
विशेषज्ञहरूका अनुसार, काठमाडौंमा प्रविधिमै आधारित स्वरोजगार बढ्दो छ। यद्यपि मन्त्रीको दाबी– "८० प्रतिशत युवाहरूले जागिर नखाई घरमै बसेर मासिक दुई लाख कमाउँछन्" भन्ने कुरालाई तथ्यमा आधारित भन्न गाह्रो छ। नेपाल सरकार वा कुनै विश्वसनीय संस्थाबाट यस्तो आँकडा हालसम्म सार्वजनिक भएको छैन।
यद्यपि, डिजिटल रोजगारीमा संलग्न युवाहरूको संख्या विगत केही वर्षमा उल्लेखनीय रूपमा बढेको छ। नेपालमै बसेर फ्रीलान्सिङ प्लेटफर्म (जस्तै Upwork, Fiverr) र विदेशी कम्पनीहरूसँग रिमोट काम गर्ने प्रवृत्ति लोकप्रिय बन्दै गएको देखिन्छ।
निष्कर्षमा, शिक्षामन्त्रीको दाबीले डिजिटल रोजगारीको महत्व उजागर गरे पनि यस्ता ठूलो दाबीहरूलाई पुष्टि गर्न थप अध्ययन, तथ्यांक र अनुसन्धान आवश्यक देखिन्छ।
