आजको नेपाल गम्भीर संक्रमणकालबाट गुज्रिरहेको छ। राजनीतिक परिवर्तनका धेरै चरण पार गरिसकेको देशले अपेक्षित आर्थिक, सामाजिक र नैतिक रूपान्तरण भने अझै अनुभूति गर्न सकेको छैन। यस अवस्थाबाट देशलाई अगाडि बढाउन सबैभन्दा बढी आवश्यक तीन आधार हुन्—ईमानदार नेतृत्व, एकताबद्ध जनता र जिम्मेवार युवा शक्ति। यी तीन तत्व बिना न त भ्रष्टाचारको अन्त्य सम्भव छ, न त दिगो विकास र समृद्ध नेपालको सपना साकार हुन सक्छ।
भ्रष्टाचार: प्रणालीगत समस्या र सामूहिक जिम्मेवारी
नेपालमा भ्रष्टाचारलाई प्रायः व्यक्ति वा कुनै एक दलसँग जोडेर हेर्ने गरिन्छ। तर वास्तविकता त्यसभन्दा गहिरो छ। भ्रष्टाचार कुनै एक व्यक्ति वा संस्थाको कारणले मात्र होइन, हाम्रो मौनता, उदासीनता र कहिलेकाहीँ सहमतिले पनि बढेको हो। घुस नदिई काम हुँदैन भन्ने मानसिकता, गलत देख्दा पनि “मेरो के जान्छ र?” भन्ने सोच, र शक्तिशालीका अगाडि झुक्ने प्रवृत्तिले भ्रष्टाचारलाई संस्थागत बनाएको छ।
यदि भ्रष्टाचार अन्त्य गर्ने हो भने, केवल कानुन कडा बनाउनु मात्र पर्याप्त हुँदैन। पारदर्शी प्रशासन, जवाफदेही नेतृत्व र सचेत नागरिक समाजको सक्रिय भूमिका अपरिहार्य छ।भ्रष्टाचार मुक्त शासन केवल नारा होइन, व्यवहारमा उतार्नुपर्ने राष्ट्रिय प्रतिबद्धता हो। राज्यका हरेक तहमा—संघ, प्रदेश र स्थानीय सरकारमा—खुला सूचना प्रणाली, डिजिटल सेवा र सार्वजनिक निगरानी बलियो बनाउनु आजको आवश्यकता हो।
ईमानदार नेतृत्व: विकासको पहिलो शर्त
देश तब मात्र अगाडि बढ्छ, जब नेतृत्वमा रहेका व्यक्तिहरू इमानदार, दूरदर्शी र जनउत्तरदायी हुन्छन्। नेतृत्वको कमजोरीले नीति राम्रो भए पनि कार्यान्वयन कमजोर हुन्छ। नेपालमा धेरै राम्रा नीति बने, तर व्यवहारमा भ्रष्टाचार, ढिलासुस्ती र राजनीतिक स्वार्थका कारण ती नीतिहरू जनतासम्म पुग्न सकेनन्।
ईमानदार नेतृत्वको अर्थ केवल व्यक्तिगत नैतिकता मात्र होइन, संस्थागत संस्कार पनि हो। नियुक्तिदेखि ठेक्का प्रणालीसम्म पारदर्शिता, निर्णय प्रक्रियामा जवाफदेहिता, र गल्ती भए जिम्मेवारी लिने संस्कृति विकास हुनुपर्छ। #पारदर्शी प्रशासन बिना सुशासन सम्भव छैन, र सुशासन बिना दिगो विकासको कल्पना अधुरो रहन्छ।
युवाशक्ति: समस्याबाट समाधानतर्फ
नेपालको जनसंख्याको ठूलो हिस्सा युवा हो। यही युवा शक्ति देशको सबैभन्दा ठूलो सम्भावना पनि हो र चुनौती पनि। आज लाखौँ युवा रोजगारी र भविष्यको खोजीमा विदेश जान बाध्य छन्। वैदेशिक रोजगारीले अल्पकालीन रूपमा अर्थतन्त्रलाई टेवा दिए पनि दीर्घकालीन रूपमा यो समाधान होइन। जब देशका उर्जाशील युवा बाहिरिन्छन्, तब गाउँ र नगरहरू रित्तिँदै जान्छन्, कृषि उत्पादन घट्छ, र स्थानीय अर्थतन्त्र कमजोर बन्छ।
तर यदि हाम्रो गाउँ–नगरमा उद्योग, कृषि, सीप र अवसर सिर्जना गरियो भने, युवाले यही माटोमा पसिना बगाएर देश समृद्ध बनाउन सक्छन्। कृषि आधुनिकीकरण, साना तथा मझौला उद्योग, सूचना प्रविधि, पर्यटन र नवीकरणीय ऊर्जामा लगानी बढाउन सके युवाका लागि देशमै रोजगारीको ठूलो सम्भावना सिर्जना हुन्छ। हाम्रो उद्देश्य स्पष्ट हुनुपर्छ—विदेश जाने बाध्यता होइन, देशमै रोजगारीको सम्भावना बनाउने।
आत्मनिर्भर अर्थतन्त्र: नारा होइन, रणनीति
नेपालको अर्थतन्त्र अझै पनि आयातमुखी छ। दैनिक उपभोग्य वस्तुदेखि निर्माण सामग्रीसम्म हामी बाहिर निर्भर छौँ। यस्तो अवस्थामा आर्थिक आत्मनिर्भरता केवल नारा बनेर सीमित हुनु हुँदैन। कृषि, जलस्रोत, पर्यटन र मानवीय स्रोत हाम्रो बलिया आधार हुन्। यी क्षेत्रलाई राष्ट्रिय प्राथमिकतामा राखेर दीर्घकालीन योजना बनाउनु जरुरी छ।
आत्मनिर्भर अर्थतन्त्र निर्माणका लागि श्रमको सम्मान अपरिहार्य छ। श्रमलाई हेप्ने सामाजिक मानसिकता परिवर्तन नगरी विकास सम्भव छैन। #भ्रष्टाचार होइन, पारदर्शिता र श्रमको इज्जत बढाउने संस्कार विकास गर्नुपर्छ। जब श्रमलाई सम्मान गरिन्छ, तब उत्पादन बढ्छ, रोजगारी सिर्जना हुन्छ र अर्थतन्त्र बलियो बन्छ।
राष्ट्रिय एकता: विकासको साझा बाटो
नेपाल विविधताले भरिएको देश हो—जाति, भाषा, संस्कृति र भौगोलिक विविधता हाम्रो पहिचान हो। तर यही विविधतालाई कहिलेकाहीँ विभाजनको आधार बनाइन्छ। विकासको बाटो दलगत, क्षेत्रगत वा समूहगत स्वार्थमा सीमित भयो भने देश अगाडि बढ्न सक्दैन। #विकासको बाटो दलगत होइन, राष्ट्रिय एकताको बाटो हुनुपर्छ।
राष्ट्रिय एकताको अर्थ फरक मतलाई दबाउनु होइन, साझा उद्देश्यमा सहमत हुनु हो। भ्रष्टाचार अन्त्य, सुशासन, रोजगारी र समृद्धि—यी मुद्दा सबै नेपालीका साझा मुद्दा हुन्। यी विषयमा राजनीतिक दल, नागरिक समाज र आम जनता एक ठाउँमा उभिन सक्नुपर्छ।
निष्कर्ष: नयाँ नेपालको शक्ति
अब समय आएको छ, हामी सबैले मिलेर स्पष्ट स्वरमा भन्ने—देश विकासको दिशामा, भ्रष्टाचार अन्त्यको मिशनमा। यो यात्रा सजिलो छैन, तर असम्भव पनि होइन। ईमानदार नेतृत्व, सचेत जनता र जिम्मेवार युवाशक्ति एकजुट भए भने परिवर्तन अवश्य सम्भव छ।
युवाको पसिना देशको सम्पत्ति हो। यही पसिना, यही श्रम र यही एकतामा नयाँ नेपालको शक्ति निहित छ। आज हामीले लिएको निर्णय र देखाएको साहसले भोलिको नेपाल कस्तो हुन्छ भन्ने निर्धारण गर्नेछ। त्यसैले अब मौन बस्ने समय होइन, जिम्मेवारी बोक्ने समय हो—ईमानदारी, एकता र आत्मनिर्भरताको बाटोमा अघि बढ्ने समय हो।
