बागलुङ, नेपाल — २०७८ साउन ५ गते:नेपालको एकमात्र सिकार आरक्ष ढोरपाटन सिकार आरक्ष अन्तर्गत पर्ने रमणीय ढोरपाटन उपत्यकामा अहिले प्राकृतिक सौन्दर्यले पर्यटकलाई आकर्षित गर्न थालेको छ। बागलुङको ढोरपाटन नगरपालिका–९ मा अवस्थित यो उपत्यका अहिले रङ्गीचङ्गी फूलहरूको सौन्दर्यले झनै आकर्षक बनेको छ।
ढोरपाटन उपत्यका : प्राकृतिक र जैविक विविधताको खानी
ढोरपाटन सिकार आरक्ष सन् १९८७ मा स्थापना गरिएको हो र यो नेपालको एकमात्र सिकार आरक्षित क्षेत्र हो। १३२५ वर्गकिलोमिटर क्षेत्रफलमा फैलिएको आरक्ष बागलुङ, रुकुम पूर्व, रुकुम पश्चिम, म्याग्दी र म्यादी जिल्लासम्म फैलिएको छ।
यस क्षेत्रको प्रमुख आकर्षणमा निलगाई, रेड पान्डा, बराह, थार, भालु लगायत दुर्लभ वन्यजन्तु छन्। यहाँ पाइने हिमाली थार (Himalayan Tahr) लाई सुरक्षित राख्नका लागि नै सिकार आरक्षको अवधारणा ल्याइएको हो।
पर्यटन चुलिँदै, पूर्वाधारमा लगानी आवश्यक
हालसालै ढोरपाटन उपत्यकामा फूलहरूले ढकमक्क ढाकिएका घाँसेमैदान, प्रस्ट हिमालका दृश्य र स्वच्छ हावा पाइने भएकाले आन्तरिक र विदेशी पर्यटकको चाप बढ्दो छ। साउन-भदौ महिना विशेष गरी फुलबारीको मौसमका रूपमा चिनिन्छ, जसले यहाँको जैविक र सांस्कृतिक पर्यटनलाई थप प्रवर्द्धन गरेको छ।
तर, पर्यटकीय पूर्वाधार, सडक पहुँच, होटेल सुविधा, तथा सूचना-संप्रेषण प्रणाली अझै पनि सीमित छन्। स्थानीय निकाय र संघीय सरकारबीच सहकार्य गरेर ढोरपाटनलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको प्रकृति–आधारित गन्तव्य बनाउन सकिने सम्भावना देखिन्छ।
स्थानीय बासिन्दाको भूमिका र संरक्षण प्रयास
ढोरपाटन उपत्यकाका स्थानीयवासी, विशेषगरी मगर, तामाङ, गुरुङ जातिका समुदायहरू, जैविक विविधताको संरक्षणमा सक्रिय छन्। उनीहरूले सामुदायिक वन, परम्परागत ज्ञान र संस्कृति मार्फत क्षेत्रको संरक्षणमा योगदान दिँदै आएका छन्।
नयाँ अवसर : वातावरणीय पर्यटन र शिक्षा
ढोरपाटन सिकार आरक्षलाई पर्यावरणीय पर्यटन तथा शैक्षिक अनुसन्धान का लागि प्रयोग गर्न सकिने विशेष सम्भावना छ। विभिन्न विश्वविद्यालय तथा अनुसन्धान संस्थाहरूले यहाँको जैविक विविधता, जडीबुटी, तथा जलस्रोतको अध्ययन गर्न सक्ने वातावरण रहेको छ।
निष्कर्ष
रङ्गीचङ्गी फूलहरूले सजिएको ढोरपाटन उपत्यका अहिले फुलबारीको स्वरूपमा छ, जुन पर्यटकहरूका लागि मन लोभ्याउने दृश्य बनेको छ। संरक्षण र पूर्वाधार विकासमा सामूहिक लगानी भएमा यो उपत्यका नेपालको एक महत्वपूर्ण अन्तर्राष्ट्रिय प्रकृति पर्यटन केन्द्र बन्ने स्पष्ट सम्भावना देखिन्छ।